بازگشت
11 سپتامبر دیگر در بمبئی هند
محمد اسحاق فیاض محمد اسحاق فیاض

سرانجام تراژدی حمله تروریستی شهر بمبئی پس از سه روز نبرد دراین شهر خاتمه یافت.آخرین آمار کشته شدگان این حمله حدود 195 کشته و 300 زخمی می باشد که در جمع کشته شدگان 22 نفر اتباع خارجی می باشند. ازاین جمع 9 نفر شان اسرائیلی و بقیه از کشورهای امریکا، انگلیس، جاپان، استرالیا، ایتالیا و... می باشند.

دراخرین گزارش هایی که از سوی پولیس هند اعلام شده است ترویست ها را حدود27 نفر اعلام کرده اند که 26 نفر آنان کشته ویک نفر شان زنده دستگیر شده است. براساس اطلاعات اولیه ده تن از این تروریست ها در به عنوان دانشجو و ادامه تحصیل وارد بمبئی گردیده و به شناسایی دقیق و موقعیت های مهم جغرافیایی این شهر پرداخته اند و پس از تکمیل اطلاعات بقیه نیروهای تروریست توسط یک یا چند کشتی ماهی گیری به سواحل هند نزدیک شده و توسط قایق های تند رو وارد شهر بمبئی گردیده و با این نیروهای ملحق شده اند. جالب این است که تروریست ها با کامل ترین تجهیزات و با کوله پشتی های مملو از نارنجک و مواد منفجره و مهمات در هفت نقطه شهر بمبئی در شب پنج شنبه حمله را آغاز می کنند. مهمترین نقاطی که تروریست ها در آن شامگاه همزمان دست به حمله زدند عبارت بود از: دو هتل مجلل و پنچ ستاره هند به نام‌های «هتل تاج‌محل» و «هتل اوبروی ترایدنت » و همچنین یک ایستگاه قطار شهر بمبئی و رستوران‌ معروفی به‌نام «کافه لئوپولد» و یک مرکز یهودیان. بیشتر نقطه تمرکز تروریست ها به همین مکانها بود و با برنامه ریزی از پیش تعیین شده و همزن عملیات شان را آغاز کردند و توانستند در همان آغاز حمله بیش از 100 نفر را بکشند. در جمع کشته شدگان 14 پولیس یا نظامی هندی است که در جمع آنان 5 افسر هندی نیز به چشم می خورد. بیشترین تلفات در ایستگاه قطار شهر بمبئی رخ داده است که تروریست ها به سوی مردم عادی آتش گشودند و هرکسی را که دراین ایستگاه دیدند به سوی آنان تیراندازی کردند. به‌گفته شاهدان، تروریست‌ها مردان بسیار جوان بودند و در دو هتل یادشده بدنبال شهروندان غربی به‌خصوص شهروندان بریتانیا و آمریکا  می گشتند و در یورش‌شان از افراد می‌پرسیدند که آیا شهروند این کشور‌ها هستند یا نه. علاوه بر شلیک به این افراد، شمار زیادی را نیز زندانی کرده و در گروگان نگاه داشتند.

بیشترین گروگانها در سه نقطه گرفتار تروریست ها گردیدند، دوهتل مجلل تاج محل و اوبروی و یک مرکز یهودیان دراین شهر. قرار برخی از گزارش ها تصمیم تروریست ها کشتن پنج هزار نفر دراین شهر و تخریب مجلل ترین هتل هند یعنی هتل تاج محل  بوده است که به این هدف نایل نشده اند، اما خسارات سنگینی به دو هتل یادشده وارد کرده است و میلیارد ها دالر به این کشور خسارت وارد کرده است.

برخی از کار شناسان حمله تروریستی شهر بمبئی هند را 11 سپتامبر دوم لقب داده اند، زیرا شهر نیویورک پایتخت اقتصادی امریکا به شمار می رفت و شهر بمبئی پایتخت اقتصادی روبه رشد هند به شما می رود، همانطوری که  حملات 11 سپتامبر برامریکا پیامد های بد اقتصادی را به دنبال داشت، این حمله نیز می تواند هند را دچار رکود اقتصادی ساخته و رشد روز افزون اقتصادی هند را در فرایند بحران اقتصادی جهانی درسایه این حمله تروریستی، متوفق نمایند.

گذشته از پیامد های اقتصادی آن ضربه اساسی دیگری که برپیکر وارد، ضعف تشکیلاتی نیروهای امنیتی کشوری است که خود را یکی از قدرت های برتر جهان می داند.

هندیکی از کشورهای است که بارها تویط نیروهای تروریستی مورد حمله قرار گرفته است، بخصوص این حملات طی سه دهه اخیر که گروههای افراطی در پاکستان رشد فزاینده یافت، هند دایم با این پدیده درگیربوده است. با آغاز جهاد درافغانستان گروههای جدایی طلب کشمیر در سایه حمایت های رپیم کودتایی ضیا الحق رشد یافت و گروه انصار المجاهدین و لشکر طیبه مهمترین گروههای افراطی کشمیری بود که با افکار سلفی گری در پاکستان شکل گرفت و حملات خربکارانه را در داخل هند با همکاری سرویس های اطلاعاتی پاکستان سازماندهی کرد، گروههای افراطی کشمیری پس تشکیل گروه القاعده در دهه هشتاد، با این گروه پیوند ناگستنی برقرار کرد وبه یکی از شاخه های این گروه تبدیل گردید. ازانجایی که تمامی گروههای افراطی از سوی یک منبع حمایت و هدایت می گردید، گروههای افراطی کشمیری در کنار طالبان جنگ های زیادی را علیه گروههای جهادی اتحاد شمال انجام داد و دستان شان در قتل عامهای مردم بیگناه مزارشریف، شمالی کابل، بامیان و یکاولنگ و دیگر نقاط افغانستان آغشته است.

تجربه نشان داده است که هرگاه درافغانستان و پاکستان گروههای تروریستی و افراطی از قدرت فراوان برخوردار گردیده، حامیان این گروهها با طرح آرمانی شان آنها را به سوی هند سوق داده است، به همین دلیل به همان اندازه که مردم افغانستان قربانی تروریسم گردیده و از این گروههای افراطی جفا دیده اند، مردم هند نیز قربانی تروریسم بوده و از دست این گروههای جفا دیده اند.

زمانی که طالبا در اوج قدرت طالبان بود و کابل را به تسخیر خود درآورده بود، حامیان گروههای افراطی تلاش کردند تا از این نیروهای خود سر برعلیه هند نیز استفاده نمایند، لذا بعد از سقوط مزار شریف بیشترین توجه گروههای  تروریستی متوجه کشمیر گردید. سال هاي 1998 و 1999 هند گرفتاري هاي زيادي توسط افراطيون داشت، چندين حملات خونين در كشمير و ديگرايالت هاي هند رخ داد. يكي از هواپيما هاي مسافر بري هند توسط افراطيون كشميري ربوده شد وآن را به قندهار فرود آوردند. آي.اس.آي نقش اساسي دراين بازي داشت وازاين رخداد تروريستي بيشترين استفاده سياسي را برد، هند را مجبور كرد تابا تروريست ها دست به معامله بزنند. پس از چندروز كه مسافران هواپيما اسيرطالبان و افراطيون كشميري بودند، هند مجبور شد به تمام خواسته هاي گروهاي افراطي پاسخ مثبت بدهد و چند تن از رهبران بلند پايه گروه هاي افراطي كشميري را كه درهند زنداني بودند، دربدل هواپيما آزاد كردند، اين موفقيت بزرگ براي سرويس اطلاعات نظامي پاكستان و افراطيون كشميري و طالبان بود. اين قضيه آنان را واداشت تا دست به آشوب هاي بيشتري در داخل كشمير بزنند.

يكي از مناطقي كه براي نفوذ به داخل هند مطالعات دقيقي انجام گرفته بود، ارتفاعات گرگيل در كشمير هند بود، اين ارتفاعات كه متصل به كوه هاي هيماليا مي باشد و خط كنترول آتش بس "سميلا" از دامنه آن مي گذرد، از سرد ترين نقاط كشمير به شمار مي رود، سرما و برودت دراين منطقه به حدي است كه نيروهاي نظامي هند درفصل زمستان دراين ارتفاعات تاب آورده نمي توانند و مجبود مي گردند تا پايگاه ها وپوسته هاي مرزي شان را در اين منطقه رها سازند، وقتي كه هوا كمي گرم مي شود و برف ها شروع به آب شدن مي كند، نيروهاي هندي دوباره به پوسته هاي مرزي شان باز مي گردند. با توجه به باورهاي افراطي كه در نيروهاي طالبان، القاعده و نيروهاي انصار كشمير وجود داشت، هزاران افراطي و حامیان آنان در ماه مي 1999 كه هنوز هم برف هاي زيادي درارتفاعات كرگيل وجود داشت، خط آتش بس سميلا رازير پاگذاشتند و ازارتفاعات كرگيل بالا رفتند وپايگاه ها و سنگرهاي ارتش هند را در اين منطقه به تصرف خود در آوردند. تصرف ارتفاعات کرگیل شورشيان كشميري را بر چندين روستاي كشمير تحت تصرف هند مشرف مي ساخت و اين درد سر بزرگي براي هند بود، هندي ها كه غافل گيرشده بودند، واكنش تندي از خود نشان دادند و تهديد كردند دربرابراين اقدامات پاكستان آرام نخواهد نشست. اين تحولات تنش سیاسی و نظامی میان هند و پاکستان را به اوج خود رسانید و این اولین تنش و برخورد نظامی بعداز سال 1977 در زمان جدایی بنگلا دیش از پاکستان بود.

تداوم حملات گروه هایی افراطي تحت نام مبارزین کشمیری از این منطقه، سبب گردید که تمامی مناسبات و مذاکرات سیاسی که تا پیش از این میان دهلی و اسلام آباد صورت گرفته بود، نقش بر آب گرديد و حتی جنگ خونین ديگر میان دو کشوراتمی هند و پاکستان احتمال می رفت. هواپیماهای هندی مرتب بلندی های کرگیل را بمب باران می کردند و حملات چریکی گروه های افراطی که طالبان و نیروهای القاعده نیز در کنار کشمیری های افراطی بودند، امنیت کشمیر هند را مختل کرده بود. سرانجام پس نزديك به سه ماه تنش هاي سياسي و نظامي افراطيون كشميري و طالبان در ماه جولاي 1999 ازارتفاعات كرگيل عقب نشيني كردند، اما افسران پاكستاني نواز شريف را به دليل مخالفت با جنگ كرگيل از قدرت بركنار كردند و جنرال مشرف قدرت راطي يك كودتا دراين كشور بدست گرفت.

بعد ازسقوط طالبان از کابل، دو سال است که هند پس از قدرت گرفتن مجدد طالبان و القاعده در پاکستان، گرفتار حملات متعدد تروریستی است. عمده‌ترین حوادث تروریستی طی دو سال گذشته در هند اتفاق افتاده ازاین قرار است، در 11 جولای 2006 میلادی انفجار 7 بمب در بمبئی 200 نفر را به کام مرگ کشاند. در 29 اکتبر 2005 در آستانه برگزاری مراسم جشن «دیوالی» هندوها در شهر دهلی 61 نفر در انفجار 3 بمب قوی در مراکز خرید این شهر جان باختند و 200 نفر زخمی شدند. در 13 دسامبر سال 2001 نیز مجموعه پارلمان هند مورد حمله قرار گرفت.

مهمترین حمله تروریستی طی دوسال اخیر، حمله این هفته تروریست ها به شهر بمبئی بود، هند رسما پاکستان را دراین حملات متهم کرده است، اما پاکستان با خونسردی هند را با آرامش دعوت کرده و همکاری خود را با عملان این حمله اعلام داشته است، قراربود که رئیس آی اس ای پاکستان به بمبئی سفر کند، اما به دلایلی از این سفر خود داری کرده است و کار شناسان بدین باورند که دولت غیر نظامی گیلانی برتمامی عملکرد نظامیان اشراف ندارد وپاکستان نمیتواند دلیل قانع کننده برای هند ارایه دهد، زیرا روشن است که ترویست ها از پاکستان وارد هند شده اند، اما این دولت پاکستان دراین غایله دست ندارد، دلیل نمی شود که دست هایی پنهانی تروریست ها را در پاکستان حمایت نمی کنند.

به هرحال همانطوری که کشورهای غربی نیز در قبال فعالیت های تروریستی و سیاست های دو پهلوی دولت و نظامیان پاکستان به ستوه آمده اند، دولت هند نیز دربرابر موجی از حملات تروریستی در کشورش با چالش های زیاد امنیتی روبرو است.

به همین دلیل بازیهای اطلاعاتی نقش اول را دراین رقابت ها دارد وهند نشان داده است که دربرابر این بازی ناتوان ظاهر شده است، اما به نظر می رسد هند برای جبران این کاستی ها دست به تلاش های زیاد اطلاعاتی ممکن است بزند. دراین بازی آنچه برای افغانستان مهم است این است که افغانستان روابط سیاسی با هردو کشور پاکستان و هند دارد و هند در بازسازی افغانستان نقش زیادی دارد، اگر روابط هند و پاکستان تیره شود و بازی ها اطلاعاتی میان این دو کشوربالا بگیرد افغانستان نیز از گزند  این فعالیت ها و رقابت های آنان مصون نخواهند ماند و کشور ما ممکن است به جولانگاه اطلاعاتی هردو کشور تبدیل شده و زیان این بازی منفی را مردم افغانستان متحمل گردند. براین اساس دولت افغانستان و بخصوص وزارت خارجه کشور باید با اتخاذ سیاست معقول باید از پیش آمدن چنین وضعیتی جول گیری نماید و نگذارد افغانستان قربانی رقابت هایی منفی این دو کشور گردند.


December 7th, 2008


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسایل بین المللی